پرسش :

یک قطعه زمین موات از طریق سازمان امور اراضى به شرط عدم انتقال به غیر، جهت عمران و آبادى به اینجانب جانباز 50% واگذار شد. پس از تهیّه آب، به علّت جانبازى و معلولیّت به ناچار زمین مذکور را به برادر همسرم جهت درختکارى اجاره دادم تا کلیه هزینه ها را پرداخت نماید. و بعد از پنج سال درآمد باغ به طور مساوى پس از کسر هزینه ها تقسیم گردد. پس از دو سال از تاریخ قرارداد و در حالى که وى فقط یک سال روى زمین کار کرده بود، در یک سانحه رانندگى فوت کرد. اکنون ورثه آن مرحوم مدّعى عرصه و اعیان باغ هستند. بخاطر خویشاوندى، و با وساطت خیراندیشان، طبق نظر کارشناس تقریباً نصف از باغ و باقیمانده زمین و چاه آب به شرط پرداخت هفده میلیون ریال سهم هزینه ها، براى ورثه آن مرحوم در نظر گرفته شد. با توجّه به آن که مستأجر سه سال قبل از پایان مدّت اجاره فوت نموده، و در اجاره نامه فقط از تقسیم درآمدها بطور صریح سخن گفته شده، و ورثه مستأجر تا کنون هزینه هاى انجام شده در سهم خود را پرداخت نکرده اند، آیا ورثه آن مرحوم شرعاً حقّى نسبت به عرصه و اعیان دارند؟ زحمات یک ساله آن مرحوم به چه نحوى باید جبران گردد؟

پاسخ :
اجاره با موت مستأجر باطل نمى شود و اگر ورثه طبق قرارداد ادامه دهند حق خود را طبق قرارداد مى برند و اگر قرارداد جدیدى جانشین آن شده باید مطابق آن عمل شود. و اگر به تعهداتشان عمل نکنند به همان نسبت که عمل کرده اند در منافع حق دارند و در هر حال زمین متعلّق به موجر است، مگر این که قرارداد واگذارى داشته باشند.

منبع: استفتائات جدید، آیت‌‌ الله العظمی مکارم شیرازی دام ظله، جلد 4، تهیه و تنظیم: ابوالقاسم علیان نژادی، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه ‌السلام، 1393.